Het Tonlé Sapmeer is een meer in de laagvlakte die ongeveer 7,5% van Cambodja beslaat. Het ligt in de provincie Siem Reap. De naam Tonlé Sap betekent in het Khmer "Groot Meer".
Dit meer beslaat ongeveer 2590 vierkante kilometer in de droge tijd, maar zwelt in de regentijd aan tot een oppervlakte van 24.605 vierkante kilometer.
Het meer staat in verbinding met de Mekong rivier. Tijdens de droge tijd vloeit water het meer uit via de Tonlé Saprivier in de Mekong bij Phnom-Penh.
Gedurende de regentijd is de waterstand in de Mekong echter zo hoog, dat het water vanuit de Mekong via de rivier het Tonlé Sapmeer instroomt. Het meer wordt dan tijdelijk het grootste zoetwatermeer in Zuidoost-Azië.
Het meer is tijdens de regentijd een paaigrond voor vis en is dan ook een zeer rijke visgrond na de regentijd als het water zich terugtrekt. De vis komt dan letterlijk uit de "lucht" (bomen) vallen. In de nabijheid van dit meer hebben zich door de vruchtbare grond en de rijke visvangsten de eerste beschavingen
van Cambodja ontwikkeld, namelijk die van Chenla en het Khmer-rijk.
Voor het grootste deel van het jaar is het meer dus vrij klein, ongeveer een meter diep en met een oppervlakte van 2700 vierkante km.
Tijdens de regentijd verandert de stroomrichting van het water. Het water wordt
dan uit de Mekong in het meer geduwd, waardoor de oppervlakte tot 16.000 vierkante km en de diepte tot maximaal negen meter
kan reiken. Er zijn dan van overstromingen nabijgelegen velden en bossen. De uiterwaarden vormen dan een geweldige voedingsbodem voor vis.
De verandering van de stroomrichting van de Tonlé Sap rivier fungeert ook als
een soort van veiligheidsklep om te voorkomen dat overstromingen verder stroomafwaarts
plaats vinden. Tijdens het droge seizoen (december tot april) het Tonlé Sap meer levert ongeveer 50% van het water naar de Mekong Delta in Vietnam.
Het Tonlé Sap meer en de omliggende provincies maken deel uit van het Tonlé Sap Biosphere Reserve. Men wil het meer zo houden zoals het is met zijn landschappen en ecosystemen.
Illegale visserij en stroperij zijn de belangrijkste problemen die de visstand bedreigen. Het
kappen van het overstroomde bos om ruimte te maken voor de landbouw is ook een ernstig probleem. Veel van de mensen die leven rond het meer zijn zeer arm en afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud. Het is een uitdaging voor duurzame ontwikkeling en het behoud naast elkaar bestaan. Er zijn negen provincies die deel uitmaken van het Tonlé Sap Biosphere Reserve, deze zijn; Banteay Meanchey, Battambang , Kampong Chhnang, Kampong Thom, Preah Vihear, Pursat, Siem Reap, Otdar Meanchey, en Krong Pailin.
Eén van de grootste festivals van Cambodja draait om het Tonlé Sap meer. Het driedagen
durende Waterfestival, ter ere van de draaiing van de stroomrichting van het Tonlé Sap meer, wordt gevierd in oktober of november. De precieze datum wordt
bepaald door de stroming van het water. Wanneer het water keert en terug stroomt naar de Mekong rivier, vindt de stroming plaats. De bootraces, het grootste
spektakel van het festival, wordt dan in de hoofdstad Phnom Penh gehouden. Elk dorp heeft echter de mogelijkheid om bootraces te organiseren en meestal doen
ze dat. De boten zijn meestal lange kano's met een boeg en een achtersteven, die met een boog omhoog gaan. De boten zijn fraai gedecoreerd en uitgesneden om hun dorp te vertegenwoordigen
bij de wedstrijden. De voorsteven is beschilderd met een groot oog, zoals ze dat vroeger deden, wanneer ze oorlog gingen voeren.
Tot een miljoen mensen uit alle lagen van de bevolking en uit het hele land komen naar de oevers van de
Tonlé Sap in Phnom Penh om naar de bootraces te kijken. De stad is dan overvol. Live concerten worden gehouden, er zijn eetstalletjes opgezet, en zowel kinderen als volwassenen nemen een ritje
in een reuzenrad. 's Avonds is er vuurwerk en mensen dansen in de straat. Mensen van het platteland in heel Cambodja komen naar het festival, vele reizen op de drie rivieren die
naar de stad leiden. Sommigen komen hun lange, met de hand gesneden boten om aan de race deel te nemen. Anderen komen om drie dagen de bootraces zien en deel te nemen aan de feestelijkheden of om te profiteren koopjes.